نگاهی به بازی پورت رویال
پورت رویال یک بازی کارتی بسیار جذاب و پرهیجانه که مهمترین سوالی که توش مطرحه، اینه: برای کسب سود بیشتر، چقدر حاضرین ریسک کنین؟!… صبر کنین! برای جواب دادن به این سوال، اصلاً و ابداً عجله نکنین! چون یکدرصد ریسک بیشتر، میتونه کُلّ کاسبیتونو به خطر بندازه و به باد بده!
پورت رویال از 120تا کارت تشکیل شده که همهشون باهم، به شکل یک ستون، در وسط میز بازی قرار میگیرن و اصطلاحاً ستون کارت کشی یا ستون کارتهای کشیدنی (Draw Pile) رو تشکیل میدن -البته قبلِش، به هر بازیکن، 3تا کارت داده میشه که حُکمِ 3تا سکه رو دارن و بازیکنها میتونن ازشون برای معامله و دادوُستد استفاده کنن. کارتهای بازی، به 4 دسته تقسیم میشن: «کارتهای شخصیت»، «کارتهای کشتی»، «کارتهای مأموریت» (Expedition Cards) و «کارتهای مالیات» (یا «افزایش مالیات») -که بالطّبع هرکدوم داستان خودشونو دارن…
هر بازیکن، تو نوبتِش، شروع میکنه به کارت کشیدن از ستون کارتها و هر کارتی رو که میکِشه، «بهرو» میذاره کنار ستون کارتها -در محلّی که اسمِشو میذاریم بندرگاه. هرچی این بندرگاه بزرگتر بشه و هرچی کارتهای بیشتری توش چیده بشه، امکانِ معاملات بهتر و پُرسودتری برای بازیکنها فراهم میشه. در این مرحله (مرحلهی ساخت بندرگاه)، بازیکن اجازه داره هروقت که خواست، کارت کشیدنو متوقف کنه و بِره سراغ مرحلهی بعد (مرحلهی معامله و استخدام). اگر بازیکن آگاهانه و داوطلبانه -در کمال صحّت و سلامت عقل!- و با زبون خوش (!) کارت کشیدنو متوقف کنه، هیچ مشکلی پیش نمیآد ولی اگر کارت کشیدنو تا جایی ادامه بده که دوتا «کارت کشتی» همشکل (همنام) رو بشن، اونوقت کُلّ آرزوهای بازیکن بههمراه بندرگاهِش دود میشه و میره هوا (کُلّ کارتها میسوزن و از بازی خارج میشن)!! حالا متوجه شدین که چرا ریسک کردن در این بازی میتونه اینقدر خطرناک باشه؟!
همونطور که اشاره شد، 4 نوع کارت مختلف در «پورت رویال» وجود داره و بازیکنها، در برخورد با هرکدوم از اون کارتها، باید عملیاتِ مخصوص به اونها رو انجام بدن: قبل از اینکه راجعبه کارتهای شخصیت و کارتهای کشتی صحبت کنیم، بهتره یه توضیحی راجعبه کارتهای مالیات و کارتهای مأموریت بدیم: کارتهای مأموریت و کارتهای مالیات، برعکسِ کارتهای شخصیت و کارتهای کشتی، توی بندرگاه چیده نمیشن! کارتهای مالیات -که بدجوری ضدّحال محسوب میشن!- به محضِ رو شدن، نصفِ سکّههای «همهی بازیکنها» رو میسوزونن و حسابی کاسهکوزهی همه رو بههم میریزن! البته بعضی از کارتهای مالیات، در لحظاتی از بازی، به بعضی بازیکنها حال میدن و ۱ سکّه نصیبشون میکنن!
کارتهای مأموریت هم بعد از رو شدن، در جایی غیر از «بندرگاه» چیده میشن تا وقتی که یکی از بازیکنها بتونه شرایط لازم برای دریافتِ اونها رو پیدا کنه و تصاحبشون کنه. روی هر کارت مأموریت، تصاویری از «لنگر»، «ارّه» و «صلیب» دیده میشه؛ بازیکنها برای اینکه بتونن این کارتها رو تصاحب کنن، باید لنگرها، ارّهها و صلیبهای مورد نیاز رو تأمین کنن (یعنی کارتهایی که این آیتمها رو تو خودشون دارن، از دستِشون بسوزونن و از بازی خارج کنن)! کارتهای مأموریت (Expedition Cards)، امتیازهای خیلی خوبی نصیبِ بازیکنها میکنن و به دست آوردنشون میتونه خیلی اهمّیت داشته باشه…
کارتهای کشتی، به ۵ دستهی مختلف تقسیم میشن و هر دسته، با نام و رنگ مخصوص خودش شناخته میشه: کشتیهای زرد (Pinace)، کشتیهای آبی (Flute)، کشتیهای سبز (Skiff)، کشتیهای قرمز (Frigate) و سیاه (Galleon). همونطور که گفته شد، اگه بازیکنی، در مرحلهی ساخت «بندرگاه»، دوتا کارت کشتی همرنگ (همنام) رو کنه، کُلّ بندرگاهش رو از دست میده! وقتی که بازیکن، کارت کشیدنو متوقف کرد، تعداد کشتیهای توی «بندرگاه» -که قطعاً هیچکدومشون همرنگ و همنام نیستن!- تعیین میکنه که بازیکن چندتا از کارتهای بندرگاهِشو میتونه برداره… کشتی بیشتر، کارت بیشتر!
کاربُرد کشتیها اصولاً اینه که بازیکنها میتونن با خارج کردنِشون از بندرگاه و سوزوندنِشون، پول (سکّه) دریافت کنن؛ به این کار میگن معامله (Trade). البته واضح و مبرهن است که بعضی از کشتیها از بعضی دیگه باارزشترَن و سکههای بیشتری رو نصیبِ بازیکنها میکنن بنابراین مهمّه که بتونین کشتیهای باارزشتر رو بسوزونین تا بتونین پول بیشتری دریافت کنین -البته به شرطی که بهاندازهی کافی خوششانس هم باشین! «پورت رویال» هم مثل هر بازی دیگهای که از مکانیزم «کشیدن کارت» یا «کارتکِشی» استفاده میکنه، تا حدّ زیادی به عنصر شانس وابستهست ولی این وابستگیش به شانس، تا حدّ زیادی معقول و متناسب با استراتژی بازیکنه و میشه گفت که الکساندر فیستر تونسته توی بازیش تناسب و توازن خوبی بین شانس و استراتژی برقرار کنه…
و امّا میرسیم به کارتهای شخصیت که به تناسبِ قیمتی که دارن، قدرتهای مختلفی به بازیکنها میدن. ضمناً همین کارتهای شخصیت هستن که شما بهعنوان «لنگر»، «ارّه» و «صلیب» میسوزونن و برای دریافتِ کارتهای «مأموریت»، از بازی خارج میکنن. روی هر کارت شخصیت، علاوهبر تصاویری از «لنگر»، «ارّه» یا «صلیب»، تعدادی سکّه هم ترسیم شده که قیمتِ اون شخصیت رو نشون میده؛ برای تصاحبِ یک کارت شخصیت، باید تعداد سکّههای لازم رو بپردازین و کارت مورد نظر رو از بندرگاه بردارین؛ به این کار میگن «استخدام» (Hire). ممکنه شما مجبور بشین سکّههای زیادی برای به دست آوردنِ شخصیتها خرج کنین ولی در ادامهی بازی، همین شخصیتها، کار شما رو سادهتر میکنن و باعث میشن سکّههای بیشتری به دست بیارین یا -در برخی موارد- مجبور به خرجِ سکّههای کمتری بشین… مثل کارت «دوشیزه» که به شما امکان میده هر شخصیتی رو با ۱ سکّهی کمتر استخدام کنین!
پس میشه گفت که هر نوبت از بازی «پورت رویال» از ۲ مرحله یا فاز تشکیل میشه: مرحلهی «ساخت بندرگاه» و مرحلهی «معامله / استخدام». در مرحلهی اوّل، فقط بازیکن «فعّال»، یعنی بازیکنی که نوبتِشه، بازی میکنه ولی در نوبت دوّم، هم بازیکن فعّال و هم بقیهی بازیکنها، از کارتهای داخل بندرگاه، برداشت میکنن! البته فرقِش اینه که بازیکن فعّال میتونه -با توجه به تعداد کشتیهای رو-شده در بندرگاه و بهعنوانِ پاداش ریسکی که کرده- ۱، ۲ یا ۳تا کارت برداره ولی بقیهی بازیکنها در هر حال فقط میتونن یک کارت بردارن و تازه در اِزای اون، باید ۱ سکّه هم به بازیکن فعّال بِدن -بالاخره زحمت کشیده، «بندرگاه» تشکیل داده!…
البته فراموش نکنیم که در پایان بازی، سکّهها نیستن که برنده رو تعیین میکنن بلکه امتیازاتی هستن که بازیکنها به دست آوردهن! روی هر کارت، یک یا چند تصویر «ستاره» دیده میشه؛ در پایان بازی، بازیکنها بهاندازهی ستارههای روی کارتهایی که تصاحب کردهن، امتیاز میگیرن… اگه امتیازات یک یا چند بازیکن، باهم مساوی بودن، اونوقت نقشِ سکّهها مهم میشه و بازیکنی برنده میشه که سکّههای بیشتری داشته باشه…
«الکساندر فیستر» (متولد ۱۹۷۱ – اتریش)، در زمینهی طراحیِ بازی، سابقهای نه چندان بلند (تقریباً ۱۰ساله) امّا درخشان داره! رشتهی تحصیلی «فیستر» اقتصاد بود و او، اوّلین بازی خودشو در سال ۲۰۱۰ خلق کرد: «معادنِ زَوَندِر» (The Mines of Zavandor) -البته جُدا از بازی «دریانوردان کاراییب» که در سال ۲۰۰۸ برای کنسول بازی «YVIO» طرّاحی کرده بود. با خلقِ «پورت رویال» در سال ۲۰۱۴، اسم «فیستر»، خیلی بیشتر بر سر زبانها افتاد. «پورت رویال» موفق به تصاحب مقام چهارم در رقابت بین بهترین بازیهای کارتی آلمانی در سال ۲۰۱۴ شد. اتفاقی که دقیقاً ۲ سال بعدش، برای یک بازی دیگهی «فیستر»، یعنی «Oh My Goods!» هم افتاد.
سالهای ۲۰۱۵، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ رو بهحق باید سالهای شکوفایی و یکّهتازی «الکساندر فیستر» دونست. او در سال ۲۰۱۵، با خلقِ «Broom Service» -البته با همکاری یار همیشگیش، «آندرهآس پلیکان»، موفق شد برای اوّلین بار، جایزهی بسیار معتبر «KennerSpiel des Jahres» رو تصاحب کنه؛ جایزهای که به بهترین بازی حرفهای و پیچیدهی سال در کشور آلمان اهدا میشه…
دو بازی مشهور «فیستر»، یعنی «Isle of Skye» و «Mombasa» هم در همین سال، یعنی ۲۰۱۵ خلق شدن. «Isle of Skye» یا «جزیرهی اسکای»، شاهکار مشترکِ «الکساندر فیستر» و «آندرهآس پلیکان» -که شباهت زیادی به بازی «کارکاسونه» داشت و تلاشی بود برای گستردهتر و جذّابتر کردنِ اون بازی- تونست موفقیت «Broom Service» رو تکرار کرده و جایزهی معتبر «KennerSpiel» رو برای بار دوّم، در سال ۲۰۱۶، نصیب این زوج خلاق و خوشفکر کنه. «مومباسا» هم از جایزه بینصیب نموند و موفق شد جایزهی «Deutscher Spiele Preis» رو کسب کنه. یک بازی استراتژی اقتصادی که موضوعِش، خرید و فروش و تجارت در قارهی آفریقاست.
نمیشه در مورد «الکساندر فیستر» حرف زد و اشارهای به یکی از محبوبترین و بهترین بازیهای سالهای اخیر، یعنی بازی فوقالعادهی Great Western Trail بود که تونست در لیست بازیهای توصیهشدهی سال ۲۰۱۷ قرار بگیره ولی نتونست هَتتریکِ «فیستر» رو در کسب جایزهی «KennerSpiel» کامل کنه! از بین کارهای جدیدترِ «فیستر» هم میشه به «تیبورِ معمار»، «خاموشی در هُنگکُنگ»، «مأموریت در نیودِیل» و «ماراکایبو» اشاره کرد…
نسخهی ایرانی «پورت رویال» رو گروه تولیدی «آرمان گِیمز»، با کیفیتی مناسب تولید کرده و در اختیارِ علاقهمندان داخلی قرار داده…
کیومرث قنبری آذر