طرّاح بازی: نیما حکمت
تصویرساز: الف. اشراقی
دوزرنگ یک نمونه‌ی مثال‌زدنی از یک بازی انتزاعی نابه! قوانین بازی، به‌شدّت موجز و فشرده هستن و عنصر شانس، هیچ نقشی در بازی نداره! اجزاء بازی فکری دوزرنگ، ۸ مهره (در ۲ رنگ مختلف، برای ۲ بازیکن) و ۱۲ کاشی مستطیل‌شکل منحصربه‌فرد هستن. از کنارِهم نشستنِ کاشی‌ها، صفحه‌ی بازی تشکیل می‌شه و به این ترتیب، در دوزرنگ، با یک صفحه‌ی ماژولار (چند-چیدمانی) طرف هستیم که تنوّع و تکرارپذیری بازی رو به میزان چشم‌گیری بالا می‌بَره. هرکدوم از کاشی‌های صفحه، از ۳ مربع در ۳ رنگ مختلف تشکیل شده‌ن و بازیکنی برنده‌ست که بتونه ۳ مربع هم‌رنگ رو با ۴ مهره‌ی خودش تصرّف کنه. سیستم حرکتیِ مهره‌ها بسیار ساده‌ست: هر مهره، در هر نوبت فقط می‌تونه به یکی از خونه‌های مجاورِ خودش در جهت‌های عمودی یا افقی بِره؛ پریدن از روی مهره‌های حریف و زدنِ اون‌ها هم ممنوعه!
صفحه‌ی بازی، همون‌طور که گفته شد، از ۱۲ کاشی و در حقیقت، از ۳۶ مربع (یا ۳۶ خونه‌ی) رنگی تشکیل شده و این ۳۶ مربع، در جهت‌های عمودی و افقی، به‌هم متّصل هستن. اگر صفحه‌ی بازی، به‌شکل یک مستطیل منظّم چیده بشه (در ادامه، مورد سایر چیدمان‌های ممکن هم صحبت می‌کنیم)، مربع‌هایی که در گوشه‌های صفحه قرار می‌گیرن، به ۲ مربع دیگه، مربع‌هایی که در لبه‌های صفحه قرار می‌گیرن، به ۳ مربع دیگه و مربع‌هایی که در فضای وسط صفحه قرار می‌گیرن، به ۴ مربع دیگه متّصل هستن. بنابراین مهره‌هایی که در وسط صفحه هستن، امکانات حرکتی بهتر و بیش‌تری دارن. البته باید دید که هر بازیکن، با توجه به هدفِ‌ش به چقدر حرکت احتیاج داره!
بازیفکری دوزرنگ، از ۲ مرحله‌ی اصلی (در روش حرفه‌ای، از ۳ مرحله‌ی اصلی)، یعنی وارد کردنِ مهره‌ها به صفحه و حرکت دادنِ مهره‌ها داخل صفحه تشکیل می‌شه و شک نکنید که نقش استراتژیکِ هیچ‌کدوم از این مراحل، کم‌تر از اون یکی نیست! از اون‌جایی که از هر رنگ فقط ۳ مربع (یا ۳ خونه) در صفحه هست -که برای پیروزی باید هر سه رو تصرّف کرد- بازیکن‌ها باید با دقت و برنامه‌ریزی، مهره‌هاشون رو وارد صفحه کنن و هم‌زمان نگاهی هم به نحوه‌ی ورود مهره‌های حریف به بازی داشته باشن. در حقیقت، پیروزی در دوزرنگ، بدون زیر نظر گرفتنِ تک تک حرکات حریف، ممکن نیست! هر بازیکن باید با تمرکز کامل، همون‌قدر که به حرکت دادنِ مهره‌های خودش دقت می‌کنه، به حرکات حریف هم دقت کنه تا بتونه ذهن حریف رو بخونه و هدف یا اهداف احتمالیِ او رو پیش‌بینی کنه…
در روش حرفه‌ای بازی، یک مرحله‌ی بسیار جذّاب -و البته استراتژیک- دیگه هم به ۲ مرحله‌ی اصلیِ بازی اضافه می‌شه: چیدمان و ساخت صفحه. مثل بسیاری از بازی‌های مشهور دنیا که از صفحه‌های ماژولار (یا چند-چیدمانی) بهره می‌بَرن، در دوزرنگ هم بازیکن‌ها می‌تونن با کنارِهم گذاشتنِ دونه به دونه‌ی کاشی‌های صفحه، صفحه رو قدم به قدم و بر اساس استراتژی‌ای که دارن، شکل می‌دن… پس روش حرفه‌ای بازی، شاملِ این ۳ مرحله می‌شه:
۱) چیدمان و ساختِ صفحه‌ی بازی، با کنارِهم گذاشتنِ کاشی‌ها (همه‌ی کاشی‌ها باید در یک جهت باشند!)
۲) وارد کردنِ مهره‌ها به صفحه‌ی بازی (آزادانه و بدون هیچ محدودیت!)
۳) حرکت دادن و جابه‌جا کردنِ مهره‌ها در صفحه، با هدفِ تصرّفِ ۳ مربع هم‌رنگ (حرکت‌ها فقط در جهت‌های افقی و عمودی انجام می‌شوند!)
بازی دوزرنگ -که ای‌کاش اسم دیگه‌ای داشت!- در اصل برای ۲ بازیکن طرّاحی شده -یک انتزاعی ناب- ولی به‌نظر می‌آد با اضافه کردنِ چند قانون جُزیی، ۴ یا ۸ مهره و حتی بدون نیاز به اضافه کردنِ کاشی جدید، می‌شه برای ۳ یا ۴ نفر هم تنظیمِ‌ش کرد و ازش لذّت بُرد! علاقه‌مندانِ بازی‌های فکری، احتمالاً نیما حکمت، طرّاح جوان و پُرکارِ دوزرنگ رو بیش‌تر با بازی‌هایی مثل کشورگشا و ترامپولین پارک بشناسن و به‌یاد بیارن ولی به‌هیچ‌وجه اجازه ندین که کم‌نام‌و‌نشون‌تر بودنِ دوزرنگ یا محتویاتِ جمع‌وجورترِش فریب‌تون بده! دوزرنگ هیچ‌چیزی کم‌تر از برادرهای مشهورترِش نداره و دقیقاً از همون مکانیزم‌ها و اِلِه‌مان‌های حرکت شبکه‌ای و کنترل منطقه هم استفاده می‌کنه. به علاقه‌مندان و طرفدارانِ بازی‌های انتزاعی توصیه می‌شه که به‌هیچ‌وجه این بازی اوریجینال ایرانی رو دست‌کم نگیرن و حتماً تجربه‌ش کنن…
نویسنده: کیومرث قنبری آذر