راهنمای انتخاب بازی، متناسب با تعداد بازیکن‌ها و حال و هوای جمع
پیشنهاد چند بازی سرگرم کننده و سبُک برای چهار بازیکن
بازی‌های رومیزی که در این قسمت معرفی می‌کنیم تقریباً برای همه بازیکن‌ها دوست داشتنی و سرگرم‌کننده است، چون یادگیری آنها سریع است و روند بازی چندان نیاز به فکر کردن ندارد (البته این توانایی را دارند که بازیکن‌های مجرب بتوانند با فکر و انتخاب تاکتیک بازی کنند و در عین حال، بازیکن‌هایی که فقط قصد سرگرم شدن دارند هم بتوانند به شیوه خودشان از بازی لذت ببرند). اینها معمولاً بازی‌های پرفروشی هم هستند چون در هر مهمانی کوچکی که چهار نفر اهل بازی حضور داشته باشند می‌شود آنها را بازی کرد.
بازی‌هایی با مکانیزیم کارت کشی (Card Drafting)
بعضی از بازی‌ها هستند که در آنها هر بازیکن باید هدفی را که روی یک کارت ثبت شده است به انجام برساند تا امتیاز بگیرد و بعد به سراغ کارت دیگری برود. هر بازیکنی که بتواند امتیاز بیشتری از جمع کردن کارت‌های هدف‌دار (در صورتی که به هدف آن کارت رسیده باشد) به دست بیاورد یا به امتیاز معینی برسد برنده است. دو نمونه مشهور و پرطرفدار از این نوع بازی‌ها را معرفی می‌کنیم:
Ticket to Ride
بلیت سفر
بازی رومیزی Ticket to Rideرا می‌توانید در عرض ۱۰ دقیقه به بازیکنان دیگر یاد بدهید و نیم ساعت تا یک ساعت با آن خوش بگذرانید (البته اگر وقت کافی داشته باشید، بعید است که بازی را چند دست دیگر ادامه ندهید!)
صفحه بازی، نقشه آمریکا است که در آن مسیرهای راه آهن، شهرهای مهم این کشور را به هم متصل کرده است. بازیکن‌ها باید با برداشتن کارت‌هایی (که حکم بلیت سفر از یک شهر به شهری دیگر را که در آن نوشته شده دارد) قطارهای همرنگ خودشان را روی مسیرها بگذارند و آن سفر را کامل کنند.
این بازی بعد از اینکه بهترین بازی سال ۲۰۰۴ شناخته شد و فروش بسیار خوبی داشت، نسخه‌های متفاوتی از آن با نقشه‌های گوناگون عرضه شد، از جمله: اروپا، آسیا، آلمان، هندوستان و … تا برای بازیکنان مشتاق، تنوع ایجاد شود و بازیکنان کشورهای دیگر هم شکلی بومی از آن را تجربه کنند.
توصیه: اگر به صفحه‌های بزرگ بازی علاقه دارید و می‌خواهید ۲ تا ۵ بازیکن را سریع آماده بازی کنید، آموزش دهید و یک بازی سریع و جذاب را با هم انجام بدهید، این بازی کاملاً به دردتان می‌خورد.
اسپلندور
یک بازی آسان، سریع و دوست‌داشتنی دیگر که فقط با کارت و ژتون بازی می‌شود. در بازی کارتی Splendor سه دسته کارت وجود دارد که از هر دسته، چهار کارت رو می‌شود و تا پایان بازی رو می‌ماند (کارت‌های برداشته شده جایگزین می‌شوند). ژتون‌هایی هم در بازی وجود دارد که حکم جواهرات را دارند. برای برداشتن هر کارت باید جواهرات مشخص شده روی آن کارت را پرداخت کنیم. خود کارت‌ها هم حکم جواهراتی دائمی را برای بازیکنی که آنها را در اختیار می‌گیرد دارند و به دریافت کارت‌های باارزش‌تر کمک می‌کنند. روی بعضی از کارت‌ها امتیازی ثبت شده است. اگر مجموع امتیاز کارت‌های بازیکنی به ۱۵ برسد بازی را برنده می‌شود.
این خلاصه خیلی فشرده قوانین بازی بود اما راستش را بخواهید این بازی قوانین خیلی بیشتری هم ندارد و به همین راحتی می‌تواند نیم ساعت بازیکنان (۲ تا ۴ نفر) را سرگرم کند و تا جایی که من دیدم، بازی دوباره و سه‌باره آن بلافاصله بعد از دفعه اول تقریباً اجتناب‌ناپذیر بوده است!
برای این بازی چند توسعه یا بسته الحاقی به بازار آمده است که قوانین و شرایط برنده شدن آن را تغییر می‌دهند و بازی را به عمق بیشتری فرو می‌برند، از جمله Cities of Splendor یا شهرهای اسپلندور. همچنین چند نمونه ایرانی این بازی هم ساخته شده‌اند که اگرچه از نظر طراحی گرافیکی و کیفیت اجزاء به پای نسخه اصلی نمی‌رسند اما قوانین و ساختارشان همین است.
توصیه: اگر یک بازی جمع و جور (از نظر حجم اجزاء)، ساده و سبک می‌خواهید که بشود در مدت نیم ساعت بازی کرد و تقریباً هرکسی بتواند آن را یاد بگیرد و از آن خوشش بیاید، اسپلندور به دردتان می‌خورد. کارت‌ها و ژتون‌های بازی را می‌توانید از جعبه بیرون بیاورید و درون کیسه کوچکی بریزید و با خودتان به مهمانی یا سفر ببرید – این ویژگی در تمام بازی‌ها وجود ندارد، مخصوصاً آنهایی که صفحه اصلی بزرگی دارند (مانند همان بلیت سفر یا Ticket to Ride که بالاتر گفتیم).
بازی‌های سبک استراتژی
زمانی بود که بازی‌های نوع استراتژی فقط مختص بازیکنان بسیار جدی و باتجربه بود و دیگران حوصله انجام دادن آنها را نداشتند چون قوانین پیچیده‌ای داشتند، زیاد طول می‌کشیدند و بخش‌های سرگرم‌کننده چندانی در آنها دیده نمی‌شد. اما امروزه دیگر این‌طور نیست. حالا می‌توانیم چندین نمونه بازی استراتژی را نام ببریم که حتی برای آشنا کردن تازه‌واردهای بازی‌های صفحه‌ای مناسب هستند و تقریباً همه می‌توانند از انجام دادن آنها لذت ببرند. بگذارید چند تا از آنها را که می‌شود با ۴ بازیکن بازی کرد پیشنهاد بدهیم:
درباره این بازی و تأثیری که بر دنیای بازی‌های رومیزی گذاشته است می‌توان کتاب نوشت (و در واقع نوشته‌اند!). بازی کاتان در سال ۱۹۹۵ برنده جایزه بهترین بازی سال شد اما پیامدهای آن به همین‌جا ختم نمی‌شود. تحولی که این بازی ایجاد کرد را خلق دوباره بازی‌های رومیزی توصیف کرده‌اند. از آن موقع، بازی‌هایی که اغلب شباهتی به مونوپولی داشتند به راه تازه‌ای رفتند و روش‌های جدیدی مانند تبادل منابع، شیوه جدید کسب امتیاز و اتخاذ روش‌هایی برای حذف نشدن بازیکنان از بازی تا پایان آن جایگزین روش‌های قبل شد. همین تفاوت‌ها، کاتان را تبدیل به پرفروش‌ترین بازی دو دهه اخیر کرده است.
در این بازی به جای یک صفحه بزرگ، تکه‌هایی شش‌ضلعی وجود دارد که با کنار هم قرار گرفتن، صفحه بازی را تشکیل می‌دهند و به این ترتیب می‌شود آن را به شکل‌های مختلف آماده بازی کرد. هر تکه شش‌ضلعی از بافتی از زمین تشکیل شده، مانند مرتع، کوهستان، جنگل و … که یکی از انواع منابع موجود در بازی را تولید می‌کند (گندم، سنگ، آجر، گوسفند و چوب) و دورتادور این جزیره را تکه‌هایی که نشان دهنده دریا است می‌پوشاند. هر بازیکن با استفاده از منابعی که به دست می‌آورد یا در معامله پایاپای از بازیکن‌های دیگر می‌گیرد می‌تواند ساخت و ساز کند و امتیاز به دست بیاورد. بازیکنی که به امتیاز ۱۰ برسد برنده بازی خواهد بود.
با توجه به موفقیت بازی کاتان، بسته‌های توسعه متعددی برای آن عرضه شد، از جمله بسته‌هایی که تعداد بازیکنان را افزایش می‌دهد یا آنهایی که بازی را به دریا و جزیره‌های دیگر گسترش می‌دهد. همچنین انوع بسیار متنوعی هم از این بازی با تم‌ها یا موضوع‌های گوناگون وارد بازار شده است که به تکراری نشدن آن کمک می‌کنند، مانند تم بازی تاج و تخت. در ایران هم نسخه‌ای از این بازی با نام سیطره کتان تولید و عرضه شده است.
توصیه: این بازی به دردتان می‌خورد!
معمار امپراتوری (معمار پادشاهی)
یک بازی استراتژیک دیگر از نوع ساخت و ساز که در آن باید پادشاهی خود را با کمک معماران مجرب بسازید و هدف نهایی‌تان این است که در پایان بازی بیشترین مقدار طلا را داشته باشید. صفحه بازی از اجزایی که کنار هم چیده می‌شوند درست می‌شود و شامل ۹ نوع اقلیم است. هر بازیکن در نوبت خودش کارت می‌کشد و در زمینی که اقلیم آن با کارت کشیده شده هماهنگ باشد خانه جدید می‌سازد. بازیکن می‌تواند با ساختن خانه در مکان‌هایی خاص یا شرایط خاص طلا به دست آورد اما بیشترین مقدار طلا از رسیدن به اهداف گفته شده در کارت‌های معمار پادشاهی به دست می‌آيد. در هر بازی به‌طور تصادفی ۳ کارت معمار پادشاهی از بین ۱۰ کارت موجود وارد بازی می‌شود.
Kingdom Builder برای ۲ تا ۴ بازیکن طراحی شده و حدود ۴۰ دقیقه طول می‌کشد. این بازی برنده جایزه بهترین بازی سال ۲۰۱۲ شد و دو سال بعد، نسخه جعبه بزرگ (Big Box) آن که شامل بازی اصلی به همراه چند توسعه برای این بازی می‌شد به بازار آمد.
توصیه: اگر به بازی‌های سبک شهرسازی علاقه دارید، اگر دوست دارید که صفحه بازی‌تان شلوغ باشد و مهره‌های ریز، صفحه بازی را پُر کنند و اگر به دنبال یک بازی استراتژی سبُک هستید، این بازی به دردتان می‌خورد.
یک پیشنهاد دیگر: حالا که هنوز از بحث بازی‌های استراتژیک ۴ نفره خارج نشده‌ایم، بگذارید یک بازی کمی متفاوت‌تر را هم پیشنهاد بدهیم: بازی Small World یا دنیای کوچک. در این بازی با دنیای موجودات افسانه‌ای و اسطوره‌ای موجود در فرهنگ غربی سروکار داریم، مانند اُرک، اِلف، کوتوله، آمازون و … که البته شامل خود انسان هم می‌شود! گسترش دادن مناطق تحت فرمان با فتح کردن زمین‌های همسایه، همیشه در بازی‌های سبک استراتژی دیده می‌شده اما این بار حضور موجودات متفاوت با توانایی‌ها و جادوهای مختلف، این بازی را خاص و منحصر به فرد کرده است.
و یک بازی تاریخی متفاوت
بازی‌هایی که موضوع تاریخی دارند معمولاً مورد توجه گروه بزرگی از بازیکن‌ها قرار می‌گیرند، مخصوصاً اگر خوش‌ساخت باشند. یک بازی با همین شرایط سراغ داریم:
به مصر باستان خوش آمدید! جریان از این قرار است که باید سنگ‌هایی را که مصالح اصلی ساخت پنج بنای اولیه هستند از دوردست‌ها از راه رود نیل با قایق به یکی از مکان‌های ساخت و ساز منتقل و برای ساختن این بناها تلاش کنید، زیرا قرار است نقش یکی از اولین و معروف‌ترین معماران بزرگ دنیای باستان، یعنی ایمهوتپ را بازی کنید.
در مجموع ۵ مقصد برای کشتی‌ها وجود دارد: فروشگاه، هرم، معبد، اتاق تدفین و برج. هریک از این مکان‌ها روشی متفاوت برای امتیاز گرفتن از چیدن سنگ‌های موجود دارند. مثلاً برای ساختن برج، ارتفاع مهم است و سازندگان بلندترین برج‌ها امتیاز می‌گیرد. از فروشگاه می‌توان کارت‌هایی را دریافت کرد که یا بلافاصله به کار می‌روند (کارت‌های غیر آبی) یا در دست بازیکن می‌مانند و بعداً استفاده می‌شوند (کارت‌های آبی). هر زمان که همه کشتی‌ها به بندر برسند، یک دور از بازی تمام می‌شود و کل بازی ۶ دور طول می‌کشد. در پایان دور ششم، بازیکنی که بیشترین امتیاز را داشته باشد برنده خواهد بود.
بازی ایمهوتپ روند سریعی دارد و همه‌چیز در آن خیلی زود به پیش می‌رود. کل بازی در کُندترین حالت در عرض ۴۰ دقیقه تمام می‌شود و اگر تعداد بازیکن‌ها کمتر از ۴ نفر باشد زمان حتی کوتاه‌تر خواهد شد. یادگرفتن و یاد دادن آن هم بسیار آسان است و در مجموع سرگرمی سریع و خوبی را فراهم می‌کند.
توصیه: اگر به شکوه بناهای مصر باستان علاقه دارید، اگر به دنبال یک بازی سریع چهارنفره هستید که همه بتوانند از آن لذت ببرند و خسته‌کننده نباشد، اگر می‌خواهید سبک متفاوتی از بازی (نسبت به بازی‌های صفحه‌دار یا کارتی معمولی) را تجربه کنید، بازی ایمهوتپ برایتان مناسب است. اگر در بازی به دنبال استراتژی پیچیده یا زد و خورد هستید، این بازی به دردتان نمی‌خورد.