مقایسه‌ای بین دو بازی Survive (فرار از آتلانتیس) و معبد ال‌دورادو
شباهت‌های دو بردگیم Survive (فرار از آتلانتیس!) و معبد ال‌دورادو -که بین‌شون حدود 35 سال فاصله‌ست- از یک طرف و تولید و عرضه‌ی تقریباً هم‌زمانِ نسخه‌های فارسی‌شون از طرف دیگه، باعث می‌شه ناخودآگاه به فکرِ مقایسه‌ی این بازی‌ها بیفتیم! در هر دو بازی، با ماجراجویان بی‌باک و فرصت‌طلبی طرف هستیم که دست به ریسکِ بسیار بزرگی زده‌ن تا به گنج (طلا) برسن… گنج‌هایی افسانه‌ای (نه کسی شهر آتلانتیس رو دیده، نه شهر ال‌دورادو رو)!
گذشته از داستان و هدف، در اوّلین نگاه، صفحههای ماژولار (چند-چیدمانی) متشکّل از شش‌ضلعی‌های به‌هم‌پیوسته، جلب توجه می‌کنن. صفحه‌ی بازی Survive، از 40 تا کاشی مختلف تشکیل شده که با چیدمان‌های مختلف‌شون می‌تونن تنوّع بی‌نظیری ایجاد کنن و صفحه‌ی بازی معبد ال‌دورادو هم از چند کاشیِ شش‌ضلعیِ بزرگ تشکیل می‌شه که هر کدوم، از 37 تا کاشی شش‌ضلعیِ کوچک‌تر تشکیل شده‌ن! شش‌ضلعی در شش‌ضلعی در شش‌ضلعی! در مورد تنوّع در چیدمان، می‌شه گفت هر دو بازی از تنوّع بالایی برخوردارَن و بازیکن‌ها می‌تونن حالت‌های کاملاً مختلفی رو تجربه کنن… ضمناً در هر دو بازی، با انواع مختلفی از کاشی‌های زمین (کوهستان، جنگل، دهکده، رودخانه، دریا و ساحل) روبه‌رو هستیم که گذر از هر کدوم‌شون (مخصوصاً در ال‌دورادو) چالش‌های خاصّ خودش‌و داره و حذف‌شون از بازی (در Survive) تابعِ قوانین خاصّیه…
ولی تفاوت بسیار مهم بین صفحههای Survive و ال‌دورادو، اینه که صفحه‌ی Survive، لحظه به لحظه -با حذفِ نوبت به نوبتِ کاشی‌ها- کوچک‌تر و کوچک‌تر می‌شه و عرصه رو بیش‌تر و بیش‌تر به بازیکن‌ها تنگ می‌کنه! مکانیزمی که در ال‌دورادو وجود نداره و بازیکن‌های ال‌دورادو مجبور نیستن نگرانِ خالی شدنِ زیرِ پاشون باشن!
مکانیزم Race (مُسابقه / مُسابقه‌ی سُرعت)، یکی دیگه از مُشترکاتِ Survive (با اغماض) و معبد ال‌دورادو و عاملِ ایجاد هیجان و التهاب در هر دوی این بازی‌هاست. البته در ال‌دورادو، هر بازیکن فقط یک آدمک (ماجراجو) در اختیار دارد که کافی‌ست او را از مسیرهای پُرپیچ‌وخم عبور داده و به شهر افسانه‌ایِ ال‌دورادو برساند ولی در Survive، هر بازیکن، مسئولیتِ 10 آدمک (ماجراجوی) را به عهده دارد و باید سعی کند بیش‌ترین آدمک‌ها را از جهنّمِ آتلانتیسِ در حال غرق شدن، فراری داده و به سواحلِ اَمن برساند. تفاوتِ جالبِ این دو بازی، در اینه که ماجراجویانِ ال‌دورادو اصولاً با خطرِ حذف شدن از بازی روبه‌رو نیستن ولی ماجراجویانِ Survive هر لحظه ممکنه از بازی حذف بشن و احتمالِ پیروزیِ بازیکن رو کاهش بدن!
آدمک‌های ال‌دورادو و آدمک‌های Survive، همگی، بر مبنای اُلگوی حرکت در صفحات شش‌ضلعی جابه‌جا می‌شن و در هر حرکت می‌تونن پا به یکی از شش کاشیِ مُجاورِ خودشون بذارن -مگه این‌که مانع خاصّی سرِ راه‌شون باشه. در هیچ‌کدوم از دو بازی، آدمک‌ها مجبور نمی‌شن به عقب برگردن ولی در Survive -چون خطرِ مرگ برای آدمک‌ها وجود داره- از امنیتی که در ال‌دورادو وجود داره، خبری نیست! از اون‌جایی که ارزشِ آدمک‌ها باهم فرق می‌کنه، بازیکن‌ها باید تلاش کنن آدمک‌های بااَرزش‌ترِشون رو زودتر نجات بدن و به ساحل برسونن!
در بازی Survive، بازیکن‌ها با پرتاب تاس، موجودات ترسناک دریایی (کوسه، نهنگ و اژدهای دریایی) رو -به‌نفع خودشون و به‌ضررِ رُقبا- جابه‌جا می‌کنن و همین‌طور با اِعمالِ دستوراتِ کاشی‌هایی که به شکل اتّفاقی به‌شون می‌رسه، سعی می‌کنن احتمالِ زنده موندنِ آدمک‌های رُقبا رو کاهش بدن ولی در ال‌دورادو، عناصرِ تصادفی کم‌تر نقش دارن و بازیکن، با اتّخاذِ استراتژی دُرست و فقط کمی شانس، می‌تونه شاهدِ پیروزی رو در آغوش بکِشه! در ال‌دورادو، همه‌ی بازیکن‌ها، بازی رو با تعداد مشخّص و یک‌سانی کارت شروع می‌کنن و بنا به روشی که در بازی پیش می‌گیرن و با توجه به مکانیزم Deck Building موجود در بازی، می‌تونن کارت‌های قدرتمندتری هم به دست بیارن و مُدام قدرتمندتر بشن (مکانیزم Deck Building یا تشکیلِ دسته‌کارت، به بازیکن‌ها اجازه می‌ده که بنا به عملیات‌هایی که انجام می‌دن، کارت‌های مختلفی به دست بیارن و به کارت‌های آغازین خودشون اضافه کنن و با استفاده از قابلیت‌های کارت‌هایی که به دست می‌آرن، اختیارات و آزادی عملِ بیش‌تری پیدا کنن)…
گرچه نقشِ شانس در ال‌دورادو کم‌رنگ‌تره ولی اصلاً فکر نکنین که هیجان و التهابِ ال‌دورادو، از هیجان و التهابِ Survive، چیزی کم داره! هر دو بازی می‌تونن تا حدّ زیادی، ترشّحِ آدرنالین‌تونو تضمین کنن! (ضمن این‌که نباید نقشِ کاشی‌های غار رو هم -که جزو عناصرِ تصادفی محسوب می‌شن- در ال‌دورادو نادیده گرفت!)
همون‌طور که گفتیم، در ال‌دورادو، شما با خطرِ تلفاتِ جانی روبه‌رو نیستین و نهایتاً دیرتر از رُقبای دندون‌گردِتون به طلاهای افسانه‌ای می‌رسین و سهم کم‌تری نصیب‌تون می‌شه -شاید هم هیچی نصیب‌تون نشه!- ولی در Survive، اگه دیر بجُنبین، رُقبا ممکنه کاری کنن که شما تعداد زیادی از آدمک‌هاتونو از دست بدین و طلاهاتون به اعماق دریا فرو برن! به این ترتیب، یکی دیگه از تفاوت‌های مهمّ دو بازی، مشخّص می‌شه: در ال‌دورادو، شما تأثیرِ آن‌چنان زیادی بر کارِ رُقبا ندارین ولی در Survive، بخش عمده‌ای از کارِتون، کارشکنی در کار رُقباست! درهم شکستن قایق‌های رُقبا و انداختنِ آدمک‌های بی‌دفاع‌شان به مسیرِ دهنِ کوسه -و اژدهای دریایی- از لذّت‌بخش‌ترین کارهاییه که می‌تونین در Survive انجام بدین!
در واقع، می‌شه این‌طور گفت که موانع و مشکلات موجود در مسیرِ رسیدن به ال‌دورادو، علاوه‌بر این‌که خطر جانی ندارن، اکثراً مشخّص و از-پیش-تعیین‌شده هستن و کم‌تر غافلگیرکننده‌ن ولی موانع و مشکلات موجود در مسیرِ فرار از آتلانتیس، نامشخّص، غافلگیرکننده و شدیداً مرگبار هستن!!
آخرین مکانیزم مهمّی که باید به‌ش اشاره کرد، مکانیزم حافظه‌ست که در Survive، نقش بسیار پُررنگی داره ولی در ال‌دورادو نه! همون‌طور که اشاره شد، در Survive، شما باید 10 آدمک خودتون‌و از آتلانتیسِ در حال غرق شدن نجات بدین ولی نکته در اینه که ارزشِ این آدمک‌ها باهم فرق می‌کنه و شما باید به خاطر بسپُرین که کدوم آدمک‌ها بااَرزش‌ترَن و بیش‌ترین انرژی‌تونو برای نجاتِ اون‌ها بذارین! با توجه به این‌که آدمک‌ها مُدام در صفحه جابه‌جا می‌شن، شما برای نجاتِ بااَرزش‌ترین آدمک‌هاتون به حافظه‌ی قدرتمندی احتیاج دارین!…
خلاصه که هر که طلا خواهد، جورِ آتلانتیس و ال‌دورادو کِشد! پاشنه‌ها رو وَر بکِشین و بزنین به دلِ کوه و صحرا و جنگل و دریا و به‌قولِ سعدی، اگر مُراد هم نیافتید، دستِ‌کم به قدرِ وُسع بکوشید!!
کیومرث قنبری آذر