راهنمای انتخاب بازی، متناسب با تعداد بازیکن‌ها و حال و هوای جمع
پیشنهاد چند بازی برای چهار بازیکن خفن!
در این قسمت از مقاله، بازی‌های رومیزی چهارنفره‌ای را معرفی می‌کنیم که بازی کردن با آنها کار هرکسی نیست. همین اول هشدار می‌دهیم: کسانی که در بازی صفحه‌ای، تجربه‌ای بالاتر از منچ، ماروپله و مونوپولی ندارند اصلاً به سراغ بازی‌های معرفی شده در این مقاله نروند (ترجیحاً یکی دو متر از این بازی‌ها فاصله بگیرند! در مقاله‌های بعدی، بازی‌هایی مناسب این نوع از بازیکن‌ها هم معرفی می‌کنیم و اگر از آنها خوششان آمد و کم‌کم وارد باغ شدند، می‌توانند به سراغ این بازی‌ها هم بروند.)
بازی‌های رده سنگین به‌طور معمول این چند ویژگی را دارند:
- تعداد اجزاء و قطعات زیاد
- دفترچه قوانین مفصل و پیچیده
- نیازمند زمان زیاد برای یادگیری
- نیازمند زمان زیاد برای چیدمان اولیه
- نیازمند زمان زیادتر (!) برای بازی
- جعبه بزرگ و قیمت بالا
به تمام موارد بالا این را هم اضافه کنید: چنین بازی‌هایی آن‌قدر خوب بازیکن‌ها را درگیر خودشان می‌کنند که نه تنها تا پایان بازی (که اغلب بیشتر از ۳ ساعت طول می‌کشد)، مشتاقانه به بازی می‌چسبند و ششدانگ حواسشان به بازی است، بلکه بعد از تمام شدن بازی هم چندساعتی درباره آن صحبت می‌کنند و برنامه نقد و بررسی و تفسیر کارشناسانه از کارهایی که در بازی کرده‌اند و کارهایی که تصمیم داشتند بکنند اما موفق نشدند برپا می‌شود. بعد از اینکه چندتا از این بازی‌ها را با چند بازیکن درست و حسابی تجربه کنید، بازی‌های عادی و سبُک برایتان حکم آجیل و هله‌هوله را پیدا می‌کنند و دائماً منتظر خواهید بود تا غذای اصلی شروع شود تا دلی از عزا درآورید!
دو بازی سنگین
بعد از این مقدمه، چند تا از بازی‌های سنگینی را که برای ۴ بازیکن مناسب هستند (اگرچه برای تعداد متنوعی از بازیکنان ساخته شده‌اند) معرفی می‌کنیم. بعدترش هم چند تا بازی کمتر سنگین پیشنهاد می‌کنیم که تعادل وزن مقاله حفظ شود!
Scythe
داس
دوران ناآرامی‌ها در دهه ۱۹۲۰ اروپا است و خاکسترهای بجا مانده از جنگ بزرگ اول، برف‌ها را تیره کرده است. البته در داستان ما، قرار نیست تاریخ مطابق واقعیت رقم بخورد و دنیای ما، اندکی با دنیای واقعی تفاوت دارد. در دنیای این بازی، ماشین‌های جنگی سراپا مسلح (با نام مستعار Mech) در کنار انسان‌ها حرکت می‌کنند و می‌جنگند.
در این بازی، هر بازیکن هدایت نیروها و متعلقات یکی از پنج منطقه اروپا را بر عهده می‌گیرد و توانایی‌ها و قابلیت‌های متفاوتی نسبت به سایر بازیکن‌ها دارد. شخصیت اصلی هر بازیکن، مجسمه‌ای ظریف و زیبا از جنس پلاستیک است که انسانی را در کنار حیوانی نشان می‌دهد. علاوه بر آن، Mech (همان ماشین جنگی غولپیکر) پلاستیکی هر بازیکن هم با بازیکنان دیگر متفاوت است. کارگرها و منابع موجود در بازی به شکل مهره‌های چوبی هستند. نکته جذاب این است که فقط مهره‌های پلاستیکی در جنگ شرکت می‌کنند و مهره‌های چوبی نقشی در آن ندارند (به این می‌گویند استفاده کاربردی از جنس اجزای بازی).
هر بازیکن صفحه‌ای مقوایی پیش روی خودش دارد که در هر نوبت می‌تواند یکی از چهار نوع فعالیت را در آن انتخاب کند و بر مبنای آن کارهایی مثل حرکت، ساخت‌وساز، اعزام نیرو، ارتقاء توانایی‌ها و … را انجام دهد. میزان قدرت هر بازیکن در ابتدای بازی در بخش معینی از صفحه اصلی دیده می‌شود و در طول بازی هم با انجام کارهایی بالاتر یا پایین‌تر می‌رود. همین میزان قدرت به همراه کارت‌هایی که بازیکن‌ها می‌کشند و پنهان نگه می‌دارند نتیجه جنگ‌ها را رقم خواهند زد.
توصیه: شاید فقط دیدن نقاشی‌های حیرت‌انگیز به کار رفته در این بازی کافی باشد تا شما را به سوی خودش جلب کند اما باید علاقه‌مندی و تجربه بازی‌هایی از این دست داشته باشید تا بتوانید بیشترین لذت را از آن ببرید. در این بازی می‌توانید حال و هوای جنگی متفاوت از بازی‌هایی مثل Risk را تجربه کنید اما تمام توان بازی بر جنگ استوار نشده و مدیریت منابع و استفاده از توانایی‌های منحصر به شخصیت بازیکنان هم تأثیر بسیاری در پیشبرد بازی دارد، بنابراین اگر مشتاق حرکت سریع روی صفحه و جنگیدن دائم با تعداد زیادی مهره در صفحه هستید، این بازی به دردتان نمی‌خورد. اما اگر دوست دارید به چیزهای زیادی فکر کنید (که یکی از آنها جنگ است) تا بتوانید بهترین تصمیم را در تک تک نوبت‌های بازی‌تان بگیرید، Scythe بازی شما است!
Caverna: The Cave Farmers
کاورنا: کشاورزان غارنشین
اولین بار که عکس جعبه این بازی را دیدم (تشکیل شده از زن، الاغ، درخت تنومند و دیگ جوشان!) و پیشنهاد شد که بازی کنم، فکر کردم با یک بازی سطحی و پیش پا افتاده روبه‌رو هستم اما وقتی فهمیدم که طراح آن، همان طراح بازی‌هایی مثل اگریکولا، تکه‌دوزی (Patchwork) و Cottage Garden است و سطح پیچیدگی و امتیاز آن بسیار بالا است (با امتیاز ۸.۱ از ۱۰) فهمیدم که با بازی سرسختی روبه‌رو هستم.
تمرکز این بردگیم بر مزرعه‌داری است. در آن، هر بازیکن سرپرست خانواده کوچکی است که در غاری در کوهستان زندگی می‌کنند. این خانواده در ابتدای بازی فقط از خود کشاورز و همسرش تشکیل می‌شود. هر عضو خانواده می‌تواند در هر نوبت یکی از کارهای موجود را انجام دهد. علاوه بر آن می‌توانید با حفاری کردن در کوه، به منابع آب، سنگ معدن و یاقوت برسید تا ثروت‌تان بیشتر شود. درست روبه‌روی غارتان، مزرعه‌ای است که با زراعت در آن می‌توانید باز هم پول بیشتر به دست بیاورید. همچنین شاید دلتان بخواهد به سراغ دامپروری بروید و آن زمینه از کار و کاسب‌تان را هم گسترش دهید. همه این کارها باید به بزرگ‌تر شدن و مجهزتر شدن خانه‌تان بیانجامد تا بتوانید برنده بازی شوید.
بازی کاورنا برای ۱ تا ۷ بازیکن طراحی شده است و به ازای هر بازیکن حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد (یعنی بازی چهار نفره آن تقریباً ۲ ساعت طول می‌کشد). این بازی نسخه بسیار پیشرفته بازی موفق اگریکولا محسوب می‌شود که تنوع کارهایی که می‌توان انجام داد و اجزای بازی در آن بسیار بیشتر شده است. مثلاً می‌شود اسلحه خرید یا اعضای خانواده را به مأموریت‌هایی فرستاد تا منابع بیشتری به دست بیاورند. همچنین دو حیوان اهلی دیگر به آن اضافه شده است: الاغ و سگ.
توصیه: اگر قبلاً یکی از انواع نسخه‌های اگریکولا را بازی کرده‌اید و از آن لذت برده‌اید اما برایتان کافی نبوده است، حتماً از این بازی لذت خواهید برد. اگر حال و هوای کشاورزی و پرورش حیوانات اهلی با مزاجتان سازگار است، و اگر از بازی‌هایی که در آنها صفحه بازی پُر از کارت‌ها و مهره‌های کوچک و بزرگ رنگی می‌شود خوشتان می‌آید اما تجربه چندانی در این نوع از بازی‌ها نداشته‌اید، پیشنهاد می‌کنیم که اول به سراغ بازی اگریکولا بروید و بعد از مدتی آبدیده شدن، خودتان را با دنیای بزرگ کاورنا روبه‌رو کنید.
سه بازی فکری سنگین دیگر!
هرطور که حساب کنیم واقعاً بی‌انصافی است که از بین این‌همه بازی فکری سنگین فقط همین دو نمونه را معرفی کنیم. پس سه بازی خوب و مطرح دیگر را هم خیلی گذرا معرفی می‌کنیم:
Terraforming Mars – سال ۲۴۰۰ میلادی است و انسان‌ها شروع کرده‌اند به مهاجرت به سیاره مریخ. روی صفحه بازی، تصویری دایره‌ای از کره مریخ نقش بسته و بازی با گذاشتن کاشی‌هایی شش‌ضلعی روی این دایره انجام می‌شود. بازیکن‌ها از میان بیش از ۲۰۰ کارت موجود، می‌توانند پروژه‌هایی را خریداری کنند و انجام بدهند. همچنین بازیکنان روی صفحه‌هایی که جلوی خودشان دارند می‌توانند میزان تولیدات و منابع موجود خودشان (ازجمله فولاد، تیتانیوم، انرژی و گرما) را ببینند. این بازی حدود ۲ ساعت طول می‌کشد.
Tzolk’in – در این بازیِ خلاقانه با چرخ دنده‌های تقویم مایایی سروکار داریم که به شکل زیبایی در صفحه بازی تعبیه شده‌اند. با چرخش چرخ دنده بزرگ وسط، پنج چرخ دنده درگیر با آن در جهت مخالف می‌چرخند. در هر نوبت از این بازی، بازیکن فقط می‌تواند یک یا چند کارگر بگذارد یا یک یا چند کارگر بردارد، اما مسیرهای بسیار گوناگونی که برای برنده شدن پیش پای بازیکن گذاشته شده است، بازی را بسیار متنوع و جذاب می‌کند. وقتی چرخ دنده وسطی یک دور کامل گردش کند بازی به پایان می‌رسد. این بازی حدود یک ساعت و نیم طول می‌کشد.
Terra Mystica – چهارده گروه از مردم در هفت نوع اقلیم (بیابان، دشت، جنگل، دریاچه و …) سکونت دارند. هر بازیکن کنترل یکی از این ۱۴ گروه را بر عهده می‌گیرد و باید مهارت‌های آن گروه را به بهترین شکل ارتقا بدهد و از منابعی که دارد بهترین بهره‌ها را ببرد. ساختمان‌های گوناگون امکان تولید منابع مختلف را می‌دهند و از داد و ستد می‌توان پول به دست آورد. این بازی برای ۲ تا ۵ بازیکن طراحی شده است اما بهترین لذت را می‌توان با ۴ بازیکن برد. بازی بین یک تا دو و نیم ساعت طول می‌کشد.
و دو بازی فکری نیمه‌سنگین
حالا که چند تا بازی سنگین معرفی کردیم، بد نیست دو نمونه هم از بازی‌هایی پیشنهاد بدهیم که سنگین هستند، اما نه به اندازه قبلی‌ها.
Village
دهکده
یک بازی متفاوت در حال و هوای روستایی قرون وسطی با ایده‌ها و ابتکارات شگفت‌انگیز. در این بازی هر بازیکن، خانواده‌ای را کنترل می‌کند که می‌خواهد از شیوه‌های گوناگون به شهرت و افتخار دست پیدا کند. اما یک نکته را نباید فراموش کرد: زمان در گذر است و هیچ‌چیز نمی‌تواند جلوی گذر زمان را بگیرد. با گذشت زمان، مردم روستا از بین می‌روند اما آنهایی که بتوانند در تاریخ روستا جاودانه بمانند برای خانواده‌شان افتخار کسب می‌کنند و یک گام به پیروزی نزدیک‌تر می‌شوند.
این بازی پُر از چالش‌های تاکتیکی است. در آن از مکانیسم خلاقانه و منحصر به فردی برای کوتاه کردن نوبت‌های بازی استفاده شده است تا بازیکنانی که نوبتشان نیست خسته نشوند و در ضمن هر بازیکن امکان تصمیم‌گیری‌های تاکتیکی پیچیده را داشته باشد. همچنان دیدگاه خاص این بازی به موضوع مرگ به عنوان بخشی طبیعی و جدانشدنی از زندگی باعث می‌شود که بازیکنان در این عمر کوتاه به‌خوبی به فکر مدیریت زمان باشند.
توصیه: بازی Village به اندازه دو بازی قبلی که در بالا شرح دادیم پیچیده نیست و به زمان کوتاه‌تری برای انجام دادن نیاز دارد (یک تا یک و نیم ساعت) و زودتر هم می‌توان آن را یاد گرفت یا به دیگران یاد داد. بنابراین اگر محدودیت زمانی دارید اما همچنان می‌خواهید به سراغ بازی نسبتاً سنگین بروید، این بازی را توصیه می‌کنیم. در ضمن، اگر روبه‌رو شدن با ایده‌های جدید را دوست دارید و اگر علاقه‌مند طراحی بازی هستید و می‌خواهید با مکانیسم‌های ابتکاری و منحصر به فرد آشنا شوید، باز هم Village به دردتان می‌خورد.
Blood Rage
خشم خون
یک بازی نیمه‌سنگین دیگر، البته با ظاهری سنگین، که حال و هوای کاملاً متفاوتی نسبت به بازی قبلی (دهکده) دارد. موضوع بازی درباره جنگ وایکینگ‌ها است. هر بازیکن کنترل گروهی از وایکینگ‌ها را به همراه سردسته و کشتی‌هایی که دارند بر عهده می‌گیرد. بازی در سه دوره یا عصر می‌گذرد اما این دوره‌ها متناظر با دوره‌ها و رویدادهای تاریخی نیست. در واقع دنیای بازی هم کاملاً واقعی نیست. اگرچه موضوع وایکینگ‌ها و دریانوری و جنگ آنها کاملاً تداعی کننده رویدادهای تاریخی است اما آمیزه‌ای از دنیای فانتزی داخل بازی می‌شود که شخصیت‌ها و رویدادهای اسطوره‌ای مخصوص به خود دارد.
در این بازی، کشیدن و انتخاب کارت برای جور کردن کارت‌ها و به کار بردن کارت‌های مناسب اهمیت بسیاری دارد. برای برنده شدن در بازی، نه تنها باید کارت‌ها را با دقت (با پیش‌زمینه یک استراتژی خوب) انتخاب کنیم، بلکه باید حواسمان به کارت‌هایی که دیگران برمی‌دارند هم باشد تا در جنگ غافلگیر نشویم. کارت‌ها نوشته انگلیسی دارند اما فایل ترجمه فارسی آنها را می‌شود دانلود و پرینت کرد.
توصیه: این بازی شباهت‌هایی با بازی Scythe که بالاتر معرفی کردیم دارد اما پیچیدگی آن کمتر است. بنابراین اگر دنیاهای نیمه‌واقعی و نیمه‌تخیلی را می‌پسندید اما نمی‌خواهید بازی‌تان خیلی سنگین باشد یا زیاد طول بکشد (حدود یک تا یک و نیم ساعت طول می‌کشد)، این بازی به دردتان می‌خورد. همچنین اگر شیفته مجسمه‌های مینیاتوری ظریف و زیبا در اندازه‌های گوناگون در بازی‌ها هستید حتماً از مجسمه‌های مینیاتوری این بازی خوشتان می‌آید، مخصوصاً هیولاهای غولپیکر – خیلی از علاقه‌مندان بازی، این مجسمه‌ها را با ظرافت خاصی رنگ‌آمیزی می‌کنند و نسخه منحصر به فردی برای خودشان می‌سازند.
لینک دانلود راهنمای فارسی بازی Blood Rage به همراه فایل ترجمه کارت‌های موجود در بازی
و در آخر، یک بازی نیمه‌سنگین دیگر
تا همین سطر قبل تصمیم داشتم مقاله را تمام کنم اما همین که چشمم به یکی از بازی‌های قفسه افتاد دیدم هیچ کاری از دستم برنمی‌آید بجز اینکه این بازی نیمه‌سنگین را هم خیلی اجمالی پیشنهاد بدهم:
Five Tribes – این بازی در رده نیمه‌سنگین دسته‌بندی می‌شود اما یادگیری آن اصلاً دشوار نیست. در واقع سنگینی بازی بیشتر به علت شیوه‌های استراتژیکی است که می‌توانیم برای برنده شدن به کار ببریم، ازجمله اینکه بتوانیم در ذهن خودمان محاسبه کنیم که کدام حرکت برایمان امتیاز بیشتری خواهد داشت (و البته برای این کار باید همه جوانب را در نظر بگیریم). این بازی بین ۴۰ تا ۸۰ دقیقه طول می‌کشد.