پازل‌های هوشمند، پازل‌هایی هستند که اگرچه دُرست مثل همتایان سُنّتی خودشان، یعنی پازل‌های معمولی، از یک صفحه‌ی ثابت و تعدادی قطعه‌ی چیدنی تشکیل شده‌اند، چیدمان ثابت ندارند. پازل‌های هوشمند، معمولاً علاوه‌بر صفحه و قطعات ثابت، یک کتابچه‌ی معمّا نیز به‌همراه دارند و چیدمانِ آن‌ها با توجه به معمّاهای مختلف تغییر می‌کند. فکرش را بکنید! پازلی که امکانِ چیده شدن به 48 یا 60 یا 80 حالت مختلف و متفاوت را داشته باشد!
پازل‌های هوشمند، توانایی کودکان (و بزرگسالان) را در حلّ معمّاهای مختلف (تصویری، هندسی یا…) به چالش کشیده و آستانه‌ی تحمّل ایشان را بالا می‌بَرد. در حقیقت، پازل‌های هوشمند، نمونه‌های ارتقاءیافته‌ی پازل‌های سُنّتی هستند که پا را از محدوده‌ی سُنّتیِ خود فراتر گذاشته و تبدیل به گونه‌ای از بازی‌های فکری شده‌اند.
کمپانی‌های مشهوری همچون “ThinkFun” (آمریکا) و “Smart Games” (بلژیک) از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تخصّصی “اسمارت پازلز” یا همان پازل‌های هوشمند هستند که سالانه، بخش عمده‌ای از بازار بازی‌های فکری را به خود اختصاص می‌دهند:
